Ο Ποταμός Αχέρωνας - Ποιήματα Κύπρου - Τάκης Ζαχαρίου

 

Ο Ποταμός Αχέρωνας

Στις αρχές του Ιούνη
σταύρωσε τις γραμμές
κι άρχισε ν΄ ανθίζει ο κόσμος.

Ήρθε με βήματα δειλά
και ένα χαμόγελο αμαρτίας κρυβόταν
ντροπαλά στο νεογέννητο της στήθος.

Κάτω από ένα ξάστερο ουρανό
μες τους ανθούς μιας ακακίας
μπήκαμε στον αρχαίο χορό.

Της έπαιξα τραγούδια στην κιθάρα
ώσπου το σεμνό χάθηκε μέσα στο σεμνό
και δίχως τύψεις ρίξαμε τα επτά μας πέπλα.

Νόμισα τότε πως ο Θεός μου ήταν καλός
και του ‘πα ευχαριστώ για το πολύτιμο του δώρο.
Ζηλιάρης όμως ήτανε αυτός—την σκότωσε ένα πρωί.

Τώρα την ακούω, με καλεί να πάω·
Μ’ ένα τραγούδι ατέλειωτο
και στους ώμους την σπασμένη μου κιθάρα
σαλπάρω στον Αχέρωνα.

Ένα ποίημα στη σειρά   δεκατρείς μεταξωτές μπαλάντες

Τάκης Ζαχαρίου - Ποιήματα Γιαλούσα Κύπρος

Click here to read the English version of this poem  The River Acheron

Λίγα λόγια για το ποίημα…

Ο Ποταμός Αχέρωνας | Μια Πορεία Μέσα στον Θάνατο και την Αθωότητα | Ποιήματα Κύπρου
Στο ποίημα “Ο Ποταμός Αχέρωνας,” η εξερεύνηση του έρωτα, της αθωότητας και της απώλειας παρουσιάζεται μέσα από ένα πρίσμα ελληνικής μυθολογίας και διαχρονικών συναισθημάτων. Το ποίημα, μέρος του κύκλου "Δεκατρείς Μεταξωτές Μπαλάντες," καλεί τον αναγνώστη να περάσει στο χώρο της μυθολογικής διάστασης, όπου η γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου θολώνει και αθωότητα και παράβαση συγκρούονται.

 

Το ποίημα, εντός της συλλογής Ποιήματα Κύπρου, ξεκινά στις αρχές του Ιούνη, ένα χρονικό σημείο μετάβασης και αναγέννησης, όπου ο αφηγητής αναπολεί μια νεαρή μορφή, ενσαρκωμένη ως σύμβολο αθωότητας, που αφήνει πίσω της τα κοινωνικά δεσμά. Με αβέβαια βήματα, η κοπέλα μπαίνει στο δάσος, σηματοδοτώντας μια πορεία προς την ανακάλυψη και τη νέα γνώση. Το χαμόγελό της υποδηλώνει μια έμφυτη αθωότητα και ταυτόχρονα τη γοητεία της αμαρτίας, στοιχειώνοντας τη σκηνή με έναν αέρα μυσταγωγίας.

 

Οι απόηχοι του μύθου του Ορφέα και της Ευρυδίκης αντηχούν έντονα εδώ, καθώς ο αφηγητής και η κοπέλα ενώνουν τις φωνές τους, δημιουργώντας μια εφήμερη μουσική αρμονία. Η κιθάρα του αφηγητή γίνεται αγωγός της συναισθηματικής τους επικοινωνίας, θυμίζοντας τη θρυλική λύρα του Ορφέα που γοήτευσε ακόμα και τους θεούς. Καθώς τα “επτά πέπλα” τους πέφτουν, ένα σύμβολο σεμνότητας και ταυτόχρονα αποκάλυψης, ανοίγεται μπροστά τους ένας κόσμος ελεύθερος από ενοχές, μέσα στον οποίο η αγάπη και η αθωότητα συμπλέκονται και ακμάζουν.

 

Ωστόσο, αυτή η ιερή ενότητα διακόπτεται από τη ζηλοτυπία ενός θεϊκού προσώπου, καθορίζοντας τη μοίρα της κοπέλας με μια ξαφνική, αμείλικτη πράξη. Ο Θεός, όπως παρουσιάζεται εδώ, παραμένει μια αυστηρή και ανυπότακτη δύναμη, που με μια απλή πράξη καταστρέφει την ομορφιά και την αγνότητα της στιγμής. Αυτό το στοιχείο της θεϊκής παρέμβασης υπενθυμίζει την αρχετυπική αντιπαράθεση των ανθρώπινων συναισθημάτων με τις απρόβλεπτες δυνάμεις της θεϊκής ζήλιας, που συχνά επιφέρουν την καταστροφή σε εκείνους που τολμούν να αγαπήσουν.

 

Ο ποταμός Αχέρωνας, που εμφανίζεται εδώ, λειτουργεί ως ένα πανίσχυρο μοτίβο, ένα μυθικό όριο μεταξύ της ζωής και του θανάτου. Ο αφηγητής, με την “σπασμένη κιθάρα” του και το “ατέλειωτο τραγούδι” του, καλείται να ξεκινήσει το δικό του ταξίδι προς τον Κάτω Κόσμο, αναζητώντας τη χαμένη του αγάπη, όπως ο Ορφέας. Η σπασμένη κιθάρα και το ατελές τραγούδι είναι σύμβολα της ανεκπλήρωτης επιθυμίας και του ανέκφραστου πένθους, καθώς ο αφηγητής προχωρά προς το άγνωστο, με μοναδικό σύντροφο τις θύμησες και την αγάπη που δεν έσβησε ποτέ.

 

Το ποίημα “Ο Ποταμός Αχέρωνας,” όπως πολλά από τα ποιήματα της συλλογής Ποιήματα Κύπρου, εισχωρεί στον περίπλοκο ιστό των ανθρώπινων εμπειριών, αντιπαραθέτοντας τη χαρά και τη θλίψη, τη ζωή και τον θάνατο, και εξετάζοντας τη βαθιά θνητότητα που συντροφεύει κάθε ανθρώπινη στιγμή. Μέσα από τις μυθικές αναφορές και τον στοχαστικό τόνο του, προσκαλεί τους αναγνώστες να αναλογιστούν την εύθραυστη φύση της ύπαρξης και την αιώνια σύγκρουση μεταξύ του ανθρώπινου και του θείου. Το ποίημα αναδύεται ως ένα μοιρολόι για την αγάπη και την απώλεια, αντηχώντας την αρχαία ελληνική κληρονομιά, ενώ υφαίνει μια διαχρονική αφήγηση για τον ανθρώπινο αγώνα και την επιθυμία για αιώνια σύνδεση.

 

Ανάλυση Θεμάτων στο Ποίημα

 

Τα κεντρικά θέματα του ποιήματος περιλαμβάνουν την αθωότητα, τον έρωτα, την απώλεια και την τιμωρία από μια θεϊκή οντότητα. Η πορεία της κοπέλας από την αθωότητα στην εμπειρία και η εφήμερη ευδαιμονία τους συμβολίζουν τη χαρά που μπορεί εύκολα να συντριβεί από δυνάμεις πέρα από τον ανθρώπινο έλεγχο. Το μοτίβο της θεϊκής ζηλοτυπίας προσθέτει μία διάσταση αναπόδραστης μοίρας, που οδηγεί την αθώα αγάπη σε έναν τραγικό και απροσδόκητο τέλος.

 

Ανάλυση του Στίχου

 

Το ποίημα είναι γραμμένο σε ελεύθερο στίχο, που προσφέρει έναν φυσικό ρυθμό στις συναισθηματικές διακυμάνσεις του αφηγητή. Η απλότητα της γλώσσας ενισχύει την τραγική ομορφιά του περιεχομένου, ενώ η διαδοχή των εικόνων αποτυπώνει τη λεπτή μετάβαση από την ευδαιμονία στο πένθος. Η επανάληψη της λέξης “αθωότητα” σε διάφορα σημεία ενισχύει την απώλεια και την αντίθεση με τη θεϊκή τιμωρία.

 

Ανάλυση του Συμβολισμού

 

Οι αναφορές στην ελληνική μυθολογία, ειδικά με τον Αχέρωνα και τη ζηλοτυπία του Θεού, προάγουν τα θέματα του θανάτου και της μεταφυσικής μετάβασης. Η κιθάρα, ως κεντρικό σύμβολο του ποιήματος, ενσαρκώνει τη σύνδεση των εραστών που, με τη θραύση της, συμβολίζει τη διάλυση αυτής της σχέσης. Το δάσος και η ακακία αντιπροσωπεύουν ένα προσωρινό καταφύγιο, ενώ τα επτά πέπλα, καθώς πέφτουν, αντιπροσωπεύουν την απελευθέρωση από την αθωότητα.

 

Κύρια Ποιητική Εικόνα

 

Η εικόνα του “ξάστερου ουρανού” και του δάσους δίνει στο ποίημα μία αίσθηση οικείας γαλήνης, ενώ το “χαμόγελο αμαρτίας” συμβολίζει τη διττή φύση της αθωότητας και της αμαρτίας. Η εικόνα της σπασμένης κιθάρας στον ώμο του αφηγητή ως αυτός ετοιμάζεται να διασχίσει τον Αχέρωνα είναι εξαιρετικά ισχυρή, προσδίδοντας στο ποίημα μια οπτική αναπαράσταση της απώλειας και της ανάγκης για λύτρωση.

 

Επίδραση του Θρησκευτικού Συμβολισμού

 

Ο θρησκευτικός συμβολισμός που εμπεριέχεται στο ποίημα επιτείνει τον αντίκτυπο της αφήγησης, καθώς η παρουσία ενός ζηλόφθονου Θεού προκαλεί το μοιραίο τέλος. Όπως και στη μυθολογία, ο Θεός εμφανίζεται τιμωρητικός και αδυσώπητος, μεταφέροντας την αίσθηση ότι η θνητή χαρά και η θεϊκή ζήλια είναι έννοιες ασύμβατες. Μέσα από αυτόν τον θεϊκό ανταγωνισμό, το ποίημα αναδεικνύει την ανθρώπινη αδυναμία μπροστά στις ανώτερες, ακατανόητες δυνάμεις. Το γεγονός ότι η αθώα ευτυχία των νέων τιμωρείται υπενθυμίζει στον αναγνώστη την εύθραυστη φύση της ζωής και την αναπόδραστη παρουσία του θείου στην ανθρώπινη μοίρα, προσδίδοντας στον "Ποταμό Αχέρωνα" μια διάσταση βαθιάς υπαρξιακής περισυλλογής.